Zadebiutował w 1966 roku w Teatrze Polskim we Wrocławiu, potem przez lata związany był z Teatrem Starym w Krakowie i Teatrem Narodowym w Warszawie. Był zapraszany do współpracy przez najwybitniejszych reżyserów teatralnych: Kazimierza Dejmka, Mikołaja Grabowskiego, Jerzego Jarockiego Krystiana Lupę, Michała Zadarę, Grzegorza Jarzynę. W filmie zadebiutował w roku 1966 w „Znakach na drodze”, ale role, które przeszły do historii to m.in.: Sykstus w „Pismaku” W.J. Hasa, Hrabia Jędruś Łohojski w „Pożegnaniu jesieni” M. Trelińskiego, Max Bauer w „Korczaku” A. Wajdy, Juliusz w „Darmozjadzie polskim” Ł. Wylężałka, Ubu w „Ubu Król” P. Szulikna.

Jan Peszek jest aktorem niezwykłym, co dostrzegł już w latach 60. XX w. Bogusław Schaeffer, czołowy przedstawiciel awangardy muzycznej, pisząc „Scenariusz dla nieistniejącego, lecz możliwego aktora instrumentalnego”. Tym niemożliwym, acz istniejącym był i jest właśnie Peszek. To dla niego napisany został tekst, który wymaga od artysty by był, jak pisze Tadeusz Nyczek w Encyklopedii Teatru Polskiego: sztukmistrzem, wirtuozem, kapłanem i błaznem w jednej osobie.

Premiera tej „kompozycji” w wykonaniu i reżyserii Jana Peszka miała miejsce w 1976 roku, a 5 sierpnia monodram zagrany zostanie na Festiwalu BNP Paribas Dwa Brzegi. Natomiast na „Lekcję kina” z bohaterem sekcji „I Bóg stworzył aktora” zapraszamy 3 sierpnia o godz.12:30 do Sali Bursztynowej przy ul. Szkolnej 1.

Spotkanie prowadzi: Grażyna Torbicka.

Ta Schaefferowska sztuka jest bowiem także teatralną partyturą. Scenariuszem właśnie, stworzonym z myślą o aktorze niezwykłym, który ze sprawą wielkiej świadomości artystycznej oraz umiejętności technicznych potrafi plastycznie wyrazić na scenie każdy fenomen i każdy paradoks ludzkiej egzystencji. Ideę utworu może w pełni urzeczywistnić tylko aktor instrumentalny. Aktor, który potrafi zagrać na własnym ciele jak na skomplikowanym, bogatym w różnorodność brzmienia instrumencie. Każda ze scenicznych sekwencji brzmi tu bowiem w odmiennym tonie, co zmusza aktora do ciągłych przeobrażeń, teatralnych metamorfoz.

(…) Rzeczywistość dowiodła jednak, że fenomen teatru przerasta czasem wyobraźnię dramaturga. 20 lat temu bowiem (prapremiera sztuki odbyła się 22 września 1976 r. w Łodzi) Jan Paszek po raz pierwszy zaprezentował publiczności Scenariusz. Pracował nad sztuką sam, bez pomocy reżysera. Poruszał się niemal po omacku po teatralnym labiryncie utworu, ufając zapewne najbardziej swojemu instynktowi. Z pewnością trzeba było długich lat, by Scenariusz okrzepł w aktorskim wcieleniu Peszka, a sam aktor zbliżył się do ideału aktora instrumentalnego. Ta sztuka dojrzewała na scenie w czasie, gdy aktor pokonywał kolejne stopnie zawodowego wtajemniczenia.

Oto i dzisiaj oglądamy Jana Peszka w Scenariuszu. Przez 20 lat aktor prezentował tę sztukę na wielu scenach całego świata. Nadal jednak potrafi wydobyć z bogatego tekstu Schaeffera inne, odmienne od już znanych nam tony. Peszek przypomina w tej twórczej pasji poszukiwań wirtuozów skrzypiec czy fortepianu, którzy przez całe lata nie rozstają się ze swoimi ulubionymi, popisowymi utworami wybitnych kompozytorów. Grają więc te same kompozycje wiele lat, ale za każdym razem po mistrzowsku udowadniają sobie i publiczności, że utwór nadal skrywa przed nami jakąś tajemnicę, do której odkrycia wciąż jeszcze daleko.”

[Joanna Zając, tekst pochodzi z programu teatralnego spektaklu] ]]> https://www.dwabrzegi.pl/events/ubu-krol/ Wed, 13 Jul 2022 22:39:12 +0000 https://www.dwabrzegi.pl/?post_type=cpt_events&p=41160 Alfred Jarry w „Ubu królem” z 1896 roku używa szczodrze groteski i absurdu, parodiując Szekspira. Akcja dzieje się „w Polsce, czyli nigdzie”. Po tekst Jarry’ego sięga Piotr Szulkin i dzięki znakomitym kreacjom aktorskim Jana Peszka i Katarzyny Figury tworzy autorską wariację na temat sprytnego, choć nie grzeszącego intelektem władcy. Ubu, pod szyldem walki o wolność i demokrację, w krwawy sposób przejmuje władzę i dzierży ją, dbając wyłącznie o własne interesy.